Usługi

Genotypowanie trzęsawki u owiec

Trzęsawka owiec (ang. scrapie) to śmiertelna, neurodegeneracyjna choroba prionowa, należąca do grupy pasażowalnych encefalopatii gąbczastych, występująca u owiec, kóz i muflonów. Ma dwie postacie: klasyczną i atypową. Podatność/oporność na tą chorobę powiązana jest z polimorfizmem genu PRNP. Genotypowanie trzęsawki owiec to nie metoda diagnozująca chorobę – badanie nie wykrywa/nie diagnozuje choroby. Badanie przeprowadzane przez Laboratorium Genetyki Molekularnej pozwala określić genotyp PRNP (w czterech kodonach) badanego osobnika, wskazać grupę ryzyka narażenia zwierzęcia na klasyczną trzęsawkę owiec w przypadku kontaktu osobnika z patogennym białkiem prionowym i wskazać ewentualne podwyższone ryzyko zachorowania na atypową trzęsawkę.

Metoda badania

Genotypowanie trzęsawki u owiec oparte jest na analizie polimorfizmu czterech  kodonów (136, 141, 154, 171) genu PRNP, zalecanych przez Komisję Europejską.

Analiza kodonów 136, 154, 171 daje informacje o podatności/oporności zwierząt na klasyczną trzęsawkę. Kodony 141 i 154 są powiązane z występowaniem atypowej trzęsawki. Raz ustalony genotyp PRNP danego osobnika jest niezmienny w ciągu całego życia zwierzęcia. Istnieje 6 podstawowych alleli genu PRNP i wiele możliwych wariantów genotypu PRNP (genotyp składa się z dwóch alleli: allel 1 / allel 2).

Analiza wykonywana jest metodą dyskryminacji alleli, na aparacie real-time PCR, z zastosowaniem specyficznych, znakowanych fluorescencyjnie sond. Prowadzona jest wg akredytowanej przez Polskie Centrum Akredytacji (PCA) procedury PB09 pt. „Genotypowanie PRNP metodą real-time PCR”.

Materiał do badań

Badanie przeprowadzamy na materiale biologicznym w postaci krwi pełnej (pobranej do probówek zawierających bufor EDTA) lub izolatów DNA przygotowanych samodzielnie przez Zlecającego.

W przypadku izolatów DNA, przed przysłaniem próbek do badania, konieczny jest wcześniejszy kontakt z Laboratorium.

Szczegółowy opis właściwego sposobu pobierania i transportu próbek krwi znajduje się w Instrukcji pobrania materiału do badań.

Laboratorium nie ponosi odpowiedzialności za pobieranie i transport próbek.

W przypadku wątpliwości co do stanu/jakości przysłanej próbki, laboratorium może odmówić wykonania badań lub wykonać je na odpowiedzialność Zleceniodawcy (za jego zgodą) zamieszczając na sprawozdaniu z badania informację na ten temat.

Dokumenty

Czytelnie uzupełnione i podpisane Zlecenie Badania Genotypowania PRNP oraz Protokół Pobrania Materiału Biologicznego lub Protokół Przekazania Izolatu DNA należy przysłać wraz z próbkami w wersji papierowej.

Bez kompletnej, podpisanej dokumentacji (Zlecenie Badania Genotypowania PRNP, Protokół Pobrania Materiału Biologicznego lub Protokół Przekazania Izolatu DNA) Laboratorium nie rozpocznie realizacji Zlecenia.

Podczas pobierania materiału (krwi) należy w sposób jednoznaczny zidentyfikować zwierzę oraz przypisać numer zwierzęcia (identyfikacja zwierzęcia) do numeru konkretnej próbki na Protokole Pobrania Materiału Biologicznego. Zapis musi być czytelny (np. protokół można przygotować wstępnie na komputerze i wydrukować z numerami próbek lub wypisać ręcznie drukowanymi czytelnymi literami i cyframi).
W przypadku izolatów DNA, należy w sposób jednoznaczny zidentyfikować próbkę DNA oraz przypisać numer zwierzęcia do numeru konkretnej próbki na Protokole Przekazania Izolatu DNA.

Informacje podane przez Zleceniodawcę są wykorzystywane w celu wydania wyników badania. Laboratorium wystawia ekspertyzy oparte na informacji o zwierzętach (próbce) zawartych na Protokole Pobrania Materiału Biologicznego lub Protokole Przekazania Izolatu DNA.

Przysłanie protokołu pobrania z danymi o zwierzętach i nr próbek w formie edytowalnego pliku .xlsx, .xls (Excel) czy .ods (OpenOffice, Libre Office) na adres mailowy (agata.kajtoch@iz.edu.pl) przyspiesza wydanie wyniku badania. Jednak konieczne jest dostarczenie protokołu pobrania również w formie papierowej, wydrukowanego i podpisanego.

Wynik badania

Wynikiem badania jest genotyp PRNP, np. A₁₃₆L₁₄₁R₁₅₄R₁₇₁/AFRQ oraz Klasa ryzyka wystąpienia klasycznej trzęsawki owiec w przypadku kontaktu osobnika z patogennym białkiem prionowym.

Wyniki wydawane są w formie sprawozdania z badań – ekspertyzy, w postaci tabeli zbiorczej dla wszystkich badanych osobników z danego zlecenia lub ekspertyz indywidualnych dla poszczególnych osobników, wraz z niezbędnymi objaśnieniami.

Wyniki badania odnoszą się do otrzymanej od Klienta próbki.

Wyniki badań wydawane są wyłącznie Zlecającemu, w formie papierowej i/lub elektronicznej, na wskazany przez niego adres.

Czas realizacji zlecenia

Czas od momentu dostarczenia do laboratorium próbek wraz z kompletną dokumentacją do wydania ekspertyzy wynosi 1 miesiąc (lub krócej).

W przypadku konieczności dosłania materiału do badań lub brakującej dokumentacji, czas badania może ulec wydłużeniu.

Informacje dodatkowe

Warunkiem rozpoczęcia analizy jest dostarczenie próbek krwi wraz z kompletną dokumentacją (zlecenie i protokół pobrania lub przekazania próbek uzupełnione i podpisane, w formie papierowej).

W przypadku usługi płatnej, warunkiem otrzymania wyników jest uiszczenie opłaty za badanie. w przypadku badania w danym roku kalendarzowym przez jednego Zlecającego większej liczby próbek niż 100 może być konieczne podpisanie umowy pomiędzy Zlecającym a Instytutem Zootechniki PIB. w takiej sytuacji prosimy o kontakt przed przysłaniem próbek do badania.